Wat in de normale analoge wereld kan,
kan ook in de virtuele. Maar dan beter!
.anders hoef je het niet te doen.
Digitaal leren op het internet is voor leerlingen natuurlijk hartstikke leuk, en daarom motiverend. Zorg er wel voor dat het leuk blijft. Door een leeromgeving neer te zetten die effectief, gebruikersvriendelijk en goed toegankelijkheid is. Een open deur? Ja. Maar vaak zien we de verbeteringen die mogelijk zijn pas echt, als een ander je erop wijst.
"Ik ben ervan overtuigd dat digitaal leren met het internet, en andere manieren van e-learning, heel goed zijn voor het onderwijs. Om een paar voordelen te noemen: het is veelzijdig, op het individu afgestemd, je kunt er 24 uur per dag, 7 dagen in de week mee aan de slag, wereldwijd, en vooral: het is modern en leuk. Een instructiefilmpje van de docent, in plaats van de klassikale toelichting, bij de geschiedenisles een link naar de speech van Martin Luther King, en bij de Engelse les een link naar het Engelse woordenboek. En tóch horen we regelmatig dat leerlingen sneller afhaken dan bij traditioneel onderwijs!"
Aan het woord is Nardo Kuitert, consultant bij Web-site-optimalisatie. "Als we gaan kijken waaróm leerlingen afhaken, blijkt de website bijvoorbeeld minder helder te zijn dan het projectteam aanvankelijk aannam. En als ze zien welke veranderingen de site zoveel duidelijker kunnen maken, zeggen ze vaak: 'Waarom hebben we dat nou zelf niet gezien? Dat is toch eigenlijk logisch!'
Als je zelf betrokken bent geweest bij de ontwikkeling van de onderwijssite, of er dagelijks mee werkt, heb je niet (meer) in de gaten dat er foutjes in sluipen, of dat het voor een nieuwe gebruiker allemaal niet zo gemakkelijk is om zijn weg te vinden op de site. Daarom is het goed om met regelmaat te kijken hoe gebruikers met de site omgaan. Maar je kunt ook zelf diverse punten evalueren."
Valkuilen
Leren met het internet is leuk. Begrijpelijk, en terecht dat scholen het graag inzetten. Het zou jammer zijn als een school zijn onderwijssite niet optimaal kon toepassen doordat hij in een valkuil is gelopen, meent Kuitert. "Vaak is er de euforie: 'Wij willen ook meedoen en een digitale leeromgeving bouwen. Laten we er zo snel mogelijk mee aan de slag gaan.'
Maar scholen moeten zich bewust zijn dat er veel keuzes aan vooraf moeten gaan: wat willen we ermee, voor wie, door wie, enzovoort. Als een onderwijssite te snel in elkaar wordt gezet, of met 'de allernieuwste effecten, dan gaat dat vaak ten koste van de kwaliteit. Ook moet er vooraf voldoende aandacht zijn voor de keuze van de gebruikersapplicaties en andere techniek. Want als dat problemen oplevert, bestaat inderdaad de kans dat de leerling afhaakt.
Tot slot wil ik nog een laatste punt onder de aandacht brengen. Recent onderzoek heeft aangetoond dat sommige leerlingen zich achter een computerscherm minder op hun gemak voelen dan gewoon in de schoolbanken. De reden hiervoor is dat ze het meer directe contact met de andere leerlingen en de docent missen wanneer ze min of meer verstopt achter het scherm zitten.
Het is zeker geen punt om dan maar van digitaal leren via de computer af te zien. Welnee. Als je het probleem maar erkent, er waakzaam voor bent, en met oplossingen komt als het probleem zich voordoet. Kortom: ga verstandig om met digitaal onderwijs."
Moeiteloos de site gebruiken
Wat zijn belangrijke punten om op te letten als je je onderwijssite effectief, gebruikersvriendelijk en goed bruikbaar wilt laten zijn?
"Allereerst moet de applicatie leerbaar zijn", licht Kuitert toe. "De leerlingen en natuurlijk de docenten moeten hun doelen kunnen bereiken. De stof moet relevant zijn en motiveren. En wat eigenlijk wel het belangrijkste is: de leerling moet moeiteloos - als van nature - de site kunnen gebruiken. Uiteraard is het ook belangrijk dat de site er mooi uitziet, met leuke plaatjes en multimedia.
Maar van primair belang is dat de leerlingen er goed mee kunnen werken, er met plezier mee kunnen werken. Anders verlies je hun motivatie en bereik je als school hún onderwijsdoelen niet!"
Onderwijssite ontwikkelen
Als je een nieuwe site gaat ontwikkelen, is je basisstap: stel voor ieder type gebruiker een persona op: omschrijf in een aantal persona kort de verschillende type leerlingen: persona 1 is een meisje van 15, is een doorzetter, treedt niet op de voorgrond, doet drie uur per week aan sport, is vier per week bij vriendinnen, etc.
Geef alle persona's een naam en fictieve foto. Zo houd je voortdurend tijdens het ontwikkelproces in de gaten wie je doelgroep is. Bedenk steeds: is dit niet te moeilijk voor dyslectische Hannah (persona 6), houdt dit Bart (persona 2) wel gemotiveerd, wat zou Herman (persona 5) van dit ontwerp vinden, etc. "Zet de persona's op een poster en hang die tijdens de ontwikkeling steeds zichtbaar op. Zo verlies je de gebruikers niet uit het oog."
En houdt vervolgens bij het ontwikkelen rekening met:
